Recent speelde bij de rechtbank Noord-Holland de volgende zaak.

Werkgever Gate Gourmet houdt zich bezig met luchtvaartcatering voor diverse vliegtuigmaatschappijen. Werknemer is op 1 april 1997 bij Gate Gourmet in dienst gekomen, laatstelijk als fulltime Chauffeur Belader A. Dat werk bestaat uit het inladen van vliegtuigtrolleys bij het hoofdkantoor van Gate Gourmet in een transportwagen, het naar Schiphol rijden en om daar vervolgens de trolleys uit te laden, waar deze in vliegtuigen worden geplaatst. Gebruikte trolleys worden vervolgens in de transportwagen geladen en weer teruggebracht naar Gate Gourmet.

Ontslag op staande voet

Op enig moment heeft één van de vliegtuigmaatschappijen een melding gedaan over vermissing/verduistering van goederen. Gate Gourmet stelde een onderzoek in, onder andere door verborgen camera’s in de transportwagens te plaatsen. Gate Gourmet heeft werknemer (en nog 18 andere medewerkers) vervolgens op staande voet ontslagen, omdat hij -zo bleek uit de camerabeelden- een verzegelde trolley had geopend en daar drank- en etenswaren uit had gepakt. Volgens Gate Gourmet was dat in strijd met het zerotolerancebeleid, waarbij zij een beroep deed op haar handboek. Daarin stond (onder meer en samengevat) dat het verboden was om producten anders dan aangeboden in de kantine te eten en dat als werknemers producten van Gate Gourmet of haar klanten voor privé doeleinden eten of gebruiken dit wordt aangemerkt als diefstal en er ontslag op staande voet volgt.

Werknemer liet het er niet bij zitten en vordert bij de rechter dat het ontslag wordt vernietigd en dat hij weer toegelaten moet worden tot zijn werkzaamheden. Volgens werknemer is geen sprake van een dringende reden voor ontslag op staande voet. Hij erkende dat hij wel eens iets te eten en drinken uit een trolley heeft gepakt, maar voegde daar aan toe dat dit de cultuur en gewoonte was bij Gate Gourmet. Ook vertelde hij dat hij dit alleen deed als hij geen tijd had om te eten en drinken in de kantine en hij zich niet lekker voelde. Werknemer heeft namelijk diabetes, maar het was hem niet toegestaan zelf eten en drinken mee te nemen en zijn diensten lieten het niet altijd toe om tijdig in de kantine iets te eten, terwijl daar wel maandelijks een vast bedrag voor werd ingehouden op zijn salaris. Ook was er door Gate Gourmet geen rekening gehouden met de persoonlijke gevolgen van het ontslag, aldus werknemer.

Wat vond de rechter?

De rechter veegde het verweer van Gate Gourmet dat zij een strikt zerotolerancebeleid hanteert van tafel.

De rechter stelt voorop dat ook in het geval van zogenaamde ‘bagatel-delicten’ (het toe-eigenen door werknemers van producten met een geringe of verwaarloosbare waarde) ontslag op staande voet kan volgen. Maar daarbij is wél van belang dat het door de werkgever gestelde beleid én de gevolgen daarvan duidelijk met het personeel zijn gecommuniceerd én dat dat beleid in de praktijk ook wordt gehandhaafd. Naar de mening van de rechter heeft Gate Gourmet dat verzaakt. Het handboek was voor het laatst in 2016 (en daarmee acht jaar geleden) aan werknemer overhandigd. Gate Gourmet had niet aangetoond dat zij het personeel op een andere wijze – recent- had gewezen op het zerotolerancebeleid en de gevolgen daarvan.

De rechter: ‘Van een werkgever die een zerotolerancebeleid hanteert, mag worden verwacht dat zij de inhoud en de gevolgen van overtreding, duidelijk en met enige regelmaat aan haar personeel kenbaar maakt. Dit is hier niet gebeurd’.

Gate Gourmet gooide nog in de strijd dat er nog veel meer chauffeurs in dezelfde periode als werknemer op staande voet waren ontslagen voor vergelijkbaar handelen, waaruit volgens haar het zerotolerancebeleid bleek. De rechter vond echter dat dit bevestigde dat het zerotolerancebeleid niet, althans onvoldoende, kenbaar was voor het personeel.

De rechter hield verder nog rekening met de persoonlijke omstandigheden van werknemer.

Hij was ten tijde van het ontslag 63 jaar oud, heeft medische beperkingen en was ruim 27 jaar in dienst. Op zijn functioneren heeft Gate Gourmet al die jaren nooit iets opgemerkt. Sterker nog, werknemer had in april 2022 nog een oorkonde ontvangen voor 25-jarige trouwe dienst. Werknemer is kostwinnaar en afhankelijk van zijn inkomen bij Gate Gourmet, maar vanwege zijn leeftijd, zijn eenzijdige arbeidsverleden en zijn gezondheidsbeperkingen acht de rechter het ook niet eenvoudig voor hem om een andere, vergelijkbare baan te vinden terwijl hij ook geen recht heeft op een uitkering. Daarnaast heeft Gate Gourmet ook nog eens strafrechtelijke aangifte tegen hem gedaan.

De rechter heeft het ontslag vernietigd en heeft Gate Gourmet veroordeeld om werknemer weer toe te laten tot zijn werkzaamheden, op straffe van een dwangsom van € 100,- per dag met een maximum van € 20.000,-. Daarnaast moet Gate Gourmet het loon doorbetalen en is zij veroordeeld in de proceskosten. 

Welke lessen kunnen hieruit worden getrokken?

Zorg ervoor dat je een zerotolerancebeleid duidelijk opstelt inclusief de gevolgen van overtredingen van de (gedrags-)regels, dat het beleid regelmatig wordt geëvalueerd en geactualiseerd en dat het beleid aantoonbaar en regelmatig met het personeel is gecommuniceerd.

Houd daarnaast bij ontslag op staande voet-gevallen ook altijd rekening met de persoonlijke gevolgen van een ontslag en laat in de ontslagbrief zien dat je daarmee rekening hebt gehouden.

Hulp nodig bij het opstellen of actualiseren van een personeelshandboek, zerotolerancebeleid of een ontslag op staande voet-geval? Bij De Neef Advocaten staan wij u met raad en daad bij.